Wat is een "business model"?

Een business model verwijst naar de manier waarop een bedrijf waarde creëert en vastlegt. De kenmerken van het model bepalen de toegevoegde waarde die aan de klant wordt geboden en het prijsmechanisme, hoe het bedrijf zich organiseert, met wie het een partnerschap aangaat om waarde te creëren en hoe het bedrijf zijn waardeketen structureert.

Een business model is een systeem dat het succes van een bedrijf bepaalt.

Elke periode wordt bepaald door een dominant business model dat de manier voorschrijft waarop middelen worden verdeeld en georganiseerd. De meeste pogingen om een nieuw model ingang te doen vinden, falen, maar af en toe wordt het dominante model omver geworpen, meestal door de verspreiding van een nieuwe technologie die een antwoord biedt op nieuwe of veranderde noden in de markt.

Wanneer het nieuwe model vervolgens wordt overgenomen door nieuwe spelers en hun concurrenten, heeft de industrie een transformatie ondergaan.

Een zeer bekend voorbeeld is Airbnb dat de hele hotelindustrie heeft herschikt. Opgericht in 2008, kende dit bedrijf een onwaarschijnlijke steile groei: op dit ogenblik biedt het wereldwijd meer kamers aan dan zowel InterContinental Hotels als Hilton. De sleutel tot succes was het gebruik van "platformtechnologie". Voor het bestaan van de platformtechnologie, bestond er geen enkele reden om de hotelindustrie te wijzigen. Na de introductie werd het dominante business model onder vuur genomen door iedereen die deze technologie toepaste om een aantrekkelijk waardevoorstel te creëren voor de klanten.

Het nieuwe business model (toegepast door Airbnb, Amazon, Bol.com en andere grote spelers in het veld) dient als interface tussen wat de technologie mogelijk maakt en wat de markt verlangt.

Sleutels tot succes

links between technology and market

Gepersonaliseerd product of dienst

Veel nieuwe modellen bieden producten of diensten aan die beter aansluiten op de individuele en onmiddellijke noden van de klant dat de dominante modellen. Bedrijven passen vaak technologieën toe om dit aan competitieve prijzen te realiseren.

Voorbeeld:

Massamaatwerk (mass customisation): toepassing van flexibele computer-ondersteunde productiesystemen om maatproducten af te leveren. Deze systemen combineren de lage eenheidsprijzen van massaproductie met de flexibiliteit van persoonlijk maatwerk.


Gesloten consumptieproces

Veel modellen vervangen het lineaire consumptieproces (waarin producten worden gemaakt, gebruikt en weggegooid) door een gesloten kringloop, waarin de afgedankte producten worden gerecycleerd. Dit model verlaagt de algemene grondstofkosten.


Kostenverdeling

Sommige innovaties danken hun succes aan de mogelijkheid om dure activa te delen - zo laat Airbnb huiseigenaars toe hun woning te delen met reizigers en doet Uber hetzelfde met eigenaars van auto's. Soms kunnen activa gedeeld worden over de waardeketen. Het delen gebeurt doorgaans door middel van een tweezijdige online marktplaats dat waarde voor de beide partijen deblokkeert: ik krijg geld door mijn logeerkamer te verhuren en jij krijgt een goedkopere en misschien leukere plek om te overnachten. Delen verlaagt ook de drempel tot bepaalde bedrijfstakken omdat de nieuwkomer geen eigenaar hoeft te zijn van de activa en louter als tussenpersoon kan optreden.


Prijszetting op basis van gebruik

Bepaalde modellen factureren hun klanten volgens het gebruik dat ze maken van een product of dienst in plaats van dat ze verlangen dat het product/dienst wordt gekocht. De consument heeft het voordeel dat hij enkel de kosten betaalt op het moment dat hij er waarde uithaalt; het bedrijf haalt het voordeel uit het groter aantal klanten.


Collaboratief ecosysteem

Sommige innovaties zijn succesvol omdat een nieuwe technologie de samenwerking met de toeleveranciers verbetert en de risico's helpt verspreiden, waardoor de kosten kunnen dalen.


Soepele en adaptieve organisatie

Vernieuwers maken soms gebruik van technologie om de traditionele hiërarchische beslissingsmodellen te omzeilen en de beslissingen beter te doen aansluiten op de noden van de markt en om het mogelijk te maken real-time aanpassingen door te voeren in functie van deze noden. Het resultaat is vaak de creatie van een grotere waarde voor de klant tegen een lagere kost voor het bedrijf.